ނައިޖީރިޔާގެ ކުރީގެ ރައީސް މުޙައްމަދު ބޫހާރީ އަވަހާރަވެއްޖެއެވެ. އޭނާ އަވަހާރަވެފައި ވަނީ، އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ލަންޑަނުގައި އާލާސްކަންފުޅަކަށް ފަރުވާ ކުރައްވަމުން ގެންދަވަނިކޮށެވެ. 2015ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން 2023ވަނަ އަހަރާ ދެމެދު ބޫހާރީ ވަނީ އެފްރިކާ ބައްރުގެ އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ޤައުމު ކަމުގައިވާ ނައިޖީރިޔާގައި ވެރިކަން ކުރައްވާފައެވެ. އޭނާއަކީ، މިނިވަން އިންތިޚާބެއްގައި ރައީސް ކަމުގެ މަޤާމަށް އިންތިޚާބުވެ ވަޑައިގެންނެވި ނައިޖީރިޔާގެ ފުރަތަމަ ރައީސް ވެސްމެއެވެ.
ބޫހާރީ އަވަހާރަވެފައިވާ ކަން އިޢުލާނު ކުރައްވާފައި ވަނީ ނައިޖީރިޔާގެ ރައީސް ބޮއްލާ ޓީނޫބޫގެ ތަރުޖަމާނުގެ ތަރުޖަމާނެވެ. ބޫހާރީ ފަސްދާނުވެޑުވުމަށް ހަމަޖެހިފައި ވަނީ އޭނާގެ އުފަން ރަށް ކަމުގައިވާ ނައިޖީރިޔާގެ ހުޅަނގުއުތުރު ސްޓޭޓް، ކެޓްސީނާގައެވެ. ޓީނޫބޫގެ ތަރުޖަމާނު ވިދާޅުވީ، ބޫހާރީގެ ހަށިކޮޅާ ޙަވާލުވެ ވަޑައިގެންނެވުމަށް ނައިބު ރައީސް ކާޝީމް ޝެއްތީމާ ލަންޑަކަށް ވަޑައިގެންނެވުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ ކަމުގައެވެ.
އުމުރުން 82 އަހަރުގެ ބޫހާރީ ނައިޖީރިޔާގެ ވެރިކަމާ ޙަވާލު ވަޑައިގަންނަވާފައި ވަނީ 1980ގެ އަހަރުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިންގި އަސްކަރީ ބަޣާވާތަކަށް ފަހުއެވެ. އެއަށް ފަހު އޭނާ ވަނީ ޑިމޮކްރެޓިކް އުސޫލުތައް އިސްކުރައްވައި، އަސްކަރިއްޔާއިން ވަކިވެ ވަޑައިގަންނަވާފައެވެ. އަދި، 2015ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި ގުޑްލަކް ޖޮނެތަންގެ މައްޗަށް ކުރި ހޯއްދަވައި، ރައީސް ކަމުގެ މަޤާމަށް އިންތިޚާބުވެ ވަޑައިގަންނަވާފައެވެ. އެއީ، މިހާތަނަށް ނައިޖީރިޔާގައި ބާއްވާފައިވާ އެންމެ މިނިވަން، އަދި އިންސާފުވެރި އިންތިޚާބުގެ ގޮތުގައި މަސްރަޙު ދިރާސާ ކުރާ ފަރާތްތަކުން ސިފަ ކުރެއެވެ.
ނައިޖީރިޔާގައި ހަތިޔާރު އެޅި ޖަމާޢަތްތަކުން ހިންގަމުންދާ ހަރަކާތްތައް ހުއްޓުވުމަށް ބޫހާރީ ގިނަގުނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެއްވިއެވެ. ނަމަވެސް، އެ ޤައުމުގެ އިރުއުތުރުގެ ސަރަޙައްދުތަކުގައި ހަތިޔާރު އެޅި ޖަމާޢަތްތަކުން އަދިވެސް ދަނީ ހަރަކާތްތެރިވަމުންނެވެ. އަދި، ހުޅަނގުއުތުރާއި އިރުދެކުނުގެ ބައެއް ސަރަޙައްދުތައް އަދިވެސް އޮތީ ހަނގުރާމަވެރި ޖަމާޢަތްތަކުގެ ކޮންޓުރޯލުގެ ދަށުގައެވެ. ނަމަވެސް، ކޮރަޕްޝަން ނައްތައިލުމަށް އޭނާ ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅުތަކެއް އަޅުއްވާފައި ކަން މަސްރަޙު ދިރާސާ ކުރާ ފަރާތްތަކުން ފާހަގަކުރެއެވެ.
2015ވަނަ އަހަރު ވެރިކަމާ ޙަވާލުވެ ވަޑައިގެންނެވި ބޫހާރީއަަށް ވެރިކަމުގައި އެންމެ ބޮޑު ގޮންޖެހުމެއް ކުރިމަތިވީ ހަތިޔާރު އެޅި ޖަމާޢަތެއް ކަމުގައިވާ ބޯކޯ ހަރާމްގެ ފުށުންނެވެ. މީގެ އިތުރުން، ތެލުގެ އަގު ވެއްޓި، ތެލުގެ ވިޔަފާރިއަށް ބަރޯސާވެފައިވާ ނައިޖީރިޔާގެ އިޤުތިޞާދަށް ކުރިމަތިވި ގޮންޖެހުންތަކުން އަރައިގަތުމަށް ވެސް އޭނާއަށް ހުރަސްތަކެއް ކުރިމަތިވިއެވެ. މި ގޮންޖެހުންތަކާ އެކުގައި ވެސް ބޫހާރީ ވަނީ 2019ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި އިންތިޚާބު ކާމިޔާބު ކުރައްވައި، ވެރިކަން ދަމަހައްޓަވާފައެވެ.
ބޫހާރީއަކީ ޚުދުމުޚްތާރު ވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރާ ފަރާތްތައް ވެސް މަދެއް ނޫނެވެ. އަދި، އެ ކަމާ ގުޅުވައި އިންސާނީ ޙައްޤުތަކަށް ވަކާލާތު ކުރާ ޖަމުޢިއްޔާތަކުން ވަނީ އޭނާގެ ސަރުކާރަށް ބޮޑެތި ފިއްތުންތަކެއް ކުރިމަތިކޮށްފައެވެ. މި ގޮތުން، 2020ވަނަ އަހަރު ފުލުހުންނާ ދެކޮޅަށް އަޑުއުފުލަށް ބޭއްވި މުޒާހަރާތަކެއްގެ ބައިވެރިންނަށް ޙަމަލާ ދިނުމާ ގުޅިގެން ގިނަ އަދަދެއްގެ ބަޔެއްގެ ތާޢީދު އޭނާއަށް ގެއްލުނެވެ.
ބޫހާރީ އުފަންވެ ވަޑައިގަތީ 1942ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެންބަރު މަހުގެ 17ވަނަ ދުވަހުއެވެ. ނައިޖީރިޔާގެ އަސްކަރިއްޔާއާ އޭނާ ގުޅިވަޑައިގަތީ އުމުރުފުޅުން 19 އަހަރުގައެވެ. އޭނާ އެންމެ ފަހުން އަދާ ކުރައްވާފައި ވަނީ މޭޖަރ ޖެނެރަލްގެ މަޤާމެވެ. އަސްކަރީ ބަޣާވާތަކުން އޭނާ ވެރިކަން ފޭރިގަންނަވާފައި ވަނީ 1983ވަނަ އަހަރުއެވެ. އަދި، އެއަށް ފަހު ކުރައްވާފައި ވަނީ އަސްކަރީ ވެރިކަމެކެވެ. ނަމަވެސް، ނައިޖީރިޔާގެ އިޤުތިޞާދީ ކުރިއެރުން ހޯއްދަވައިދެއްވުމުގެ މޭސްތިރިއަކީ އޭނާ ކަމުގައި ގިނަ ބަޔަކު ޤަބޫލު ކުރެއެވެ.